*Nhâm Nhân Phát 任仁發, tự Tử Minh, hiệu Nguyệt Sơn Đạo Nhân, người Thanh Phố (nay thuộc một phần Thượng Hải). Hoạ gia đời nhà Nguyên và nhà thuỷ lợi, ông học hội hoạ từ Lí Công Lân, học thư pháp từ Lí Bắc Hải, sở trường vẽ truyền thần nhân vật.
知章騎馬似乘船， Tri Chương kị mã tự thừa thuyền,
眼花落井水底眠。 Nhãn hoa lạc tỉnh thuỷ để miên.
1. Hạ Tri Chương uống say xong cưỡi ngựa lắc lư như đi thuyền, trông gà hóa cuốc té xuống dưới giếng cạn rồi nằm ngủ luôn trong nước.
Tri Chương cưỡi ngựa tựa đi thuyền,
Lắc lư té giếng nằm yên ngủ vùi.
* Tri Chương 知章, tức Hạ Tri Chương, người đất Vĩnh Hưng (Chiết Giang), làm quan đến chức Bí Thư Giám, ghiền rượu, tính tình phóng khoáng, hiệu là Tứ Minh Cuồng Khách 四明狂客. Ông thường uống rượu say rồi cưỡi ngựa đi ngoài phố lắc lư như đang đi trên thuyền.
汝陽三鬥始朝天， Nhữ Dương tam đấu thỉ triều thiên,
道逢麴車口流涎， Đạo phùng khúc xa khẩu lưu tiên,
恨不移封向酒泉。 Hận bất di phong hướng Tửu tuyền.
2. Nhữ Dương Vương Lí Tấn thì uống ba đấu rượu rồi mới đi chầu vua. Trên đường đi thấy xe chở rượu bay mùi rượu thơm còn thèm rỏ dãi, tiếc không được nhà vua cải phong cho huyện Tửu Tuyền (nơi có con suối mà nước suối toàn là mùi rượu).
Nhữ Dương ba đấu chầu vua,
Thấy rượu rỏ dãi ước bừa phải duyên,
Được phong ở đất Tửu Tuyền.
*Nhữ Dương 汝陽, tức Nhữ Dương Vương Lí Tấn 汝陽王李璡, cháu của Đường Huyền Tông. Ông thường uống say rượu rồi mới đi chầu.
左相日興費萬錢， Tả tướng nhật hứng phí vạn tiền,
飲如長鯨吸百川， Ẩm như trường kình hấp bách xuyên,
銜杯樂聖稱避賢。 Hàm bôi lạc thánh xưng tị hiền.
3. Tả Thừa Tướng Lí Thích Chi khi cơn hứng rượu nổi lên thì chẳng tiếc chi muôn bạc vạn, và uống rượu như cá kình hút nước của muôn sông; cho rằng vì muốn nhường cho kẻ hiền tài nên không màng đến chính sự nữa.
Tả Tướng mua rượu vạn tiền như không.
Uống tợ cá hút nước sông.
Tị hiền lạc thánh riêng ông nhất đời.
*Lạc Thánh 樂聖: là Vui với Rượu. Theo Tam Quốc Chí: Thượng Thư Lang Từ Mạc say rượu. Hiệu sự Triệu Đạt đến hỏi chuyện. Mạc bảo là "Trung Thánh Nhân". Đạt mách với Tào Tháo, Tháo giận. Tiên Vu Phó giải thích rằng: "Những khách say thường ngày kháo nhau: Rượu trong là Thánh nhân, rượu đục là Hiền nhân. Còn Lí Thích Chi sau khi bị bãi chức Thừa Tướng về ở ẩn đã có thơ như sau:
避賢初罷相， Tị hiền sơ bãi tướng,
樂聖且銜杯。 Lạc thánh thả hàm bôi.
為問門前客， Vị vấn môn tiền khách,
今朝幾個來？ Kim triêu kỉ cá lai?
Nhượng hiền bãi chức Tả Thừa,
Vui cùng chén rượu dây dưa tháng ngày.
Hỏi rằng trước cửa sáng nay,
Mấy người khách đến cùng say quên đời?
宗之瀟灑美少年， Tông Chi tiêu sái mĩ thiếu niên,
舉觴白眼望青天， Cử trường bạch nhãn vọng thanh thiên,
皎如玉樹臨風前。 Giảo như ngọc thụ lâm phong tiền.
4. Thôi Tông Chi là một thiếu niên thư sinh đẹp trai phong lưu, mỗi khi uống rượu say thường ngẩng mặt nhìn trời dáng vẻ đẹp như là cây ngọc đang phất phơ trước gió.
Tông Chi tuổi trẻ rạng ngời,
Nhìn trời nâng chén cùng mời khi say.
Cây ngọc trước gió nào ai...
*Bạch Nhãn 白眼: mắt trắng. Theo tích của Nguyễn Tịch, một trong Trúc Lâm Thất Hiền đời Tấn, ông nhìn bạn bè và người tốt với con mắt màu xanh và nhìn người lạ người xấu với con mắt màu trắng.
*Ngọc thụ lâm phong 玉樹臨風: cây ngọc trước gió. Ý chỉ Thôi Tông Chi với dáng người thật đẹp, phong tư tài mạo tuyệt vời, khi say đứng trước gió thì đẹp như là cây ngọc lắc lư ngả nghiêng theo chiều gió vậy.
*Thôi Tông Chi 崔宗之, con của Lại bộ thượng thư Thôi Nhật Dụng, được hưởng phụ ấm phong làm Tề Quốc Công, làm quan đến chức Thị Ngự Sử. Ông là người tiêu sái phóng khoáng và có giao tình rất hậu với Lí Bạch.
蘇晉長齋繡佛前， Tô Tấn trường trai tú Phật tiền,
醉中往往愛逃禪。 Tửu trung vãng vãng ái đào thiền.
5. Tô Tấn mặc dù ăn trường trai niệm Phật, nhưng khi say rồi thì quên hết cả việc ngồi thiền.
Tô Tấn kính Phật trường trai nhãn tiền,
Rượu vào quên chẳng ngồi thiền.
*Tô Tấn 蘇晉,Tiến Sĩ năm Khai Nguyên đời Đường, ông ăn trường trai nhưng lại ghiền rượu.
李白斗酒詩百篇， Lí Bạch đấu tửu thi bách thiên,
長安市上酒家眠， Trường an thị thượng tửu gia miên,
天子呼來不上船， Thiên tử hô lai bất thướng thuyền,
自稱臣是酒中仙。 Tự xưng thần thị tửu trung tiên.
6. Lí Bạch uống vào một đấu rượu sẽ cho ra cả trăm bài thơ, thường ngủ trong các quán rượu ở Trường An; Vua cho gọi cũng không chịu lên thuyền, tự xưng thần chính là tiên trong rượu đây.
Lý Bạch đấu rượu thơ tiên trăm bài.
Trường An quán rượu ngủ dài,
Vua kêu cũng chẳng sợ oai lên thuyền.
Tự xưng thần vốn rượu tiên.
張旭三杯草聖傳， Trương Húc tam bôi thảo thánh truyền,
脱帽露頂王公前， Thoát mạo lộ đĩnh vương công tiền,
揮毫落紙如雲煙。 Huy hào lạc chỉ như vân yên.
7. Trương Húc uống vào ba li thì hưu bút viết liên miên, người đời xưng ông là Thảo Thánh, trước mặt các vương công cũng cởi bỏ mũ mão để đầu trần không uý kị gì cả, và khi hưu bút thì những chữ thảo hiện ra trên giấy như mây như khói.
Trương Húc 'Thảo Thánh' uống liền ba li,
Vương công cũng mặc xá chi,
Cởi mão hươu bút khác gì mây bay.
*Trương Húc 張旭, người đất Ngô, nhà thư pháp nổi tiếng ở đời Đường, rất giỏi về chữ thảo, được người đời xưng tụng là Thảo Thánh 草聖 (Ông Thánh về lối viết chữ Thảo). Ông phóng túng không câu nệ giữ lễ như thói thường. Khi say, lột cả mũ mão dùng đầu nhúng vào mực để viết chữ. Người đời còn gọi ông là Trương Điên.
焦遂五斗方卓然， Tiêu Toại ngũ đẩu phương trác nhiên,
高談雄辯驚四筵。 Cao đàm hùng biện kinh tứ diên.
8. Tiêu Toại khi uống năm li rượu vào bụng thì tinh thần phấn chấn. Trên tiệc rượu thì đàm luận thao thao làm cho những người ngồi chung quanh đều kinh ngạc.
Tiêu Toại năm đấu vươn vai,
Cao đàm hùng biện ai ai cũng gờm.
杜甫
Ẩm trung bát tiên ca
Tri Chương kị mã tự thừa thuyền,
Khán hoa lạc tỉnh thuỷ để miên.
Tả Tướng nhật hứng phí vạn tiền,
Ẩm như trường kình hấp bách xuyên.
Hàm bôi lạc thánh xưng tị hiền.
Tô Phổ trường trai tú Phật tiền,
Tuý trung vãng vãng ái đào thiền.
Tiêu Toại ngũ đẩu phương trác nhiên,
Cao đàm hùng biện kinh tứ diên.
*
Nghĩa bài thơ:
Tám vị Tiên trong rượu
1. Hạ Tri Chương uống say xong cưỡi ngựa lắc lư như đi thuyền, trông gà hóa cuốc té xuống dưới giếng cạn rồi nằm ngủ luôn trong nước.
2. Nhữ Dương Vương Lí Tấn thì uống ba đấu rượu rồi mới đi chầu vua. Trên đường đi thấy xe chở rượu bay mùi rượu thơm còn thèm rỏ dãi, tiếc không được nhà vua cải phong cho huyện Tửu Tuyền (nơi có con suối mà nước suối toàn là mùi rượu).
3. Tả Thừa Tướng Lí Thích Chi khi cơn hứng rượu nổi lên thì chẳng tiếc chi muôn bạc vạn, và uống rượu như cá kình hút nước của muôn sông; cho rằng vì muốn nhường cho kẻ hiền tài nên không màng đến chính sự nữa.
4. Thôi Tông Chi là một thiếu niên thư sinh đẹp trai phong lưu, mỗi khi uống rượu say thường ngẩng mặt nhìn trời dáng vẻ đẹp như là cây ngọc đang phất phơ trước gió.
5. Tô Tấn mặc dù ăn trường trai niệm Phật, nhưng khi say rồi thì quên hết cả việc ngồi thiền.
6. Lí Bạch uống vào một đấu rượu sẽ cho ra cả trăm bài thơ, thường ngủ trong các quán rượu ở Trường An; Vua cho gọi cũng không chịu lên thuyền, tự xưng thần chính là tiên trong rượu đây.
7. Trương Húc uống vào ba li thì hưu bút viết liên miên, người đời xưng ông là Thảo Thánh, trước mặt các vương công cũng cởi bỏ mũ mão để đầu trần không uý kị gì cả, và khi hưu bút thì những chữ thảo hiện ra trên giấy như mây như khói.
8. Tiêu Toại khi uống năm li rượu vào bụng thì tinh thần phấn chấn. Trên tiệc rượu thì đàm luận thao thao làm cho những người ngồi chung quanh cũng đều kinh ngạc.
Ẩm trung bát tiên ca
Tri Chương cưỡi ngựa tựa đi thuyền,
Lắc lư té giếng nằm yên
ngủ vùi.
Nhữ Dương ba đấu chầu
vua,
Thấy rượu rỏ dãi ước bừa
phải duyên,
Được phong ở đất Tửu Tuyền.
Tả Tướng mua rượu vạn tiền
như không.
Uống tợ cá hút nước
sông.
Tị hiền lạc thánh riêng
ông nhất đời.
Tông Chi tuổi trẻ rạng
ngời,
Nhìn trời nâng chén cùng
mời khi say.
Cây ngọc trước gió nào
ai...
Tô Tấn kính Phật trường
trai nhãn tiền,
Rượu vào quên chẳng ngồi
thiền.
Lý Bạch đấu rượu thơ
tiên trăm bài.
Trường An quán rượu ngủ dài,
Vua kêu cũng chẳng sợ
oai lên thuyền.
Tự xưng thần vốn rượu
tiên.
Trương Húc 'Thảo
Thánh' uống liền ba li,
Vương công cũng mặc xá
chi,
Cởi mão hươu bút khác gì
mây bay.
Tiêu Toại năm đấu vươn
vai,
Cao đàm hùng biện ai ai
cũng gờm.
____________________
*Nguồn tham khảo: Shuge.org
*Bài thơ do Đỗ Chiêu Đức dịch Nôm và chú thích, đăng trên trang Blog Hoài niệm Tây Ninh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét