Hölderlin VỀ NHÀ

Friedrich Hölderlin

Về nhà

Gửi những người thân

1

Nơi kia giữa rặng Alps đêm tĩnh sáng và mây,

Vẽ lên niềm Hoan lạc, phủ đêm xuống thung lũng mở phơi.

Đó đây ruổi rú gió núi xôn xao,

Thẳm sâu xuyên rặng thông loé rụi một tia sáng.

Hỗn mang, vui xao xuyến, chầm chập lướt,

Vẻ trẻ trung mạnh mẽ, ngợi ca cuộc tranh chấp đằm thắm.

Dưới những tảng đá, sôi động và nhấp nhô cuồn cuộn muôn đời,

Bởi rạng đông nơi đó hừng sáng hoang chơi hơn.

Vì năm ở đó dài hơn vô tận

Và ngày, giờ thiêng liêng được an bài và hoà lẫn táo tợn hơn.

Tuy nhiên chim báo bão đánh dấu thời gian giữa hai rặng núi

Vút trên không trung chim lượn bay và kêu gọi ngày.

Giờ đây ngôi làng cũng ngó trừng trừng từ dưới vực sâu,

Quen thuộc với cõi cao từ phía dưới ngắm lên đỉnh núi.

Với dự cảm lớn lên, cũng giống như những tia chớp

Thác xưa tuôn rơi, mặt đất sôi hơi dưới luồng nước xối.

Âm vang khắp nơi và ngôi xưởng không dè

Ngày đêm máy động cánh tay trao dâng tặng phẩm.

2 

Trong khi ấy những đỉnh cao loáng bạc ngời sáng bên trên

Tuyết trên đó lấp lánh đã nở đầy hoa hồng.

Và lên cao nữa ngự trị trên ánh sáng

Thượng đế thanh khiết hoan lạc ngự vui trong trò chơi những tia nắng thiêng.

Ngài ngự riêng mình lặng lẽ, dung nhan chói ngời

Trời cao dường như sẵn sàng ban cho đời sống,

Sáng tạo niềm vui, với chúng ta, như thường khi, ý thức về tiết độ,

Ý thức về muôn loài có sinh khí, cũng ngập ngừng và đắn đo, Thượng đế

Gửi tới các thành thị và các ngôi nhà chân phước nhất, và dịu dàng

Mưa mở đất, mây ấp ủ, và bạn nữa,

Gió mây thân yêu, và bạn, mùa xuân êm dịu

Và bàn tay chầm chậm làm vui những ai buồn,

Khi ngài, đấng sáng tạo, làm mới tiết mùa, làm cho tinh khôi

Và mơn trớn trái tim êm ả của những người luống tuổi,

Và đoái tới vực sâu, mở phơi và sáng soi,

Như ngài yêu thích làm, và bây giờ một lần nữa một đời sống bắt đầu,

Phù phép cho hoa, như trước kia, và một tâm linh nội tại tới,

Và một dũng cảm hân hoan bừng lên trên đầu cánh chim.

3

Tôi nói nhiều với ngài vì những nhà thơ dù có nghĩ gì hay hát gì

Thì giá trị chính yếu là với các thiên thần và với chính mình;

Tôi cầu nguyện nhiều vì tình yêu tổ quốc, để cho không phải

Chẳng cầu khẩn mà tâm linh một lần nữa đột nhiên lại sai xử chúng ta;

Cũng cầu nguyện nhiều cho các bạn lo âu còn bủa vây trong tổ quốc,

Nơi niềm tri ân thiêng liêng mỉm cười mang tới những kẻ lạc loài,

Đồng bào ơi! Cho các bạn, trong khi hồ nước lắc lư tôi,

Và người cầm lái ngồi thản nhiên và ngợi ca chuyến đi

Xa xa trên mặt hồ lăn tăn vui

Dưới buồm bây giờ thành phố nở hoa và toả chiếu

Trong khi sao Mai từ rặng Alps mờ dần

Chiếc thuyền tới có hộ tống và bây giờ nằm im trên bến bãi

Bờ đây rồi ấm áp và các thung lũng mở tay thân ái

Những con đường sáng đẹp, xanh ngời vươn tới tôi.

Từng cụm vườn và chồi non lấp lánh bắt đầu

Và chim ca đón mời khách lãng du.

Tất cả như thân quen, ngay cả sự chào mừng gấp gáp

Như thể câu chào mừng của bạn bè mỗi khuôn mặt dường như đều tri ân.

4

Hẳn thế rồi! Quê hương đây, mảnh đất quê nhà

Điều bạn tìm thì gần gũi và đã tới đón bạn.

Và chẳng vô ích khi một người đứng đó, như đứa con

Ở ngưỡng cửa sóng đùa ngắm bạn và tìm những tên thân yêu gọi bạn

Bằng bài ca, hỡi kẻ lang lang, hỡi Lindau đầy ơn phước!

Này là một trong những khuôn cửa thịnh tình của xứ sở,

Dẫn dụ ta đi vào khoảng xa mời mọc,

Nơi đó, bao kì thú, nơi đó, chốn đuổi bắt thiêng liêng,

Trên kia sông Rhine bẻ ngoặt khúc xuống đồng bằng

Và băng ra khỏi núi đá là những lung lũng hớn hở

Ở đó nó lang thang tới Como giữa bao núi sáng

Và khi ngày chuyển, băng xuống hồ khơi;

Nhưng Ngài còn cám dỗ tôi hơn, ôi ngưỡng cửa hào quang

Về nhà, nơi đường hoa tôi hằng quen thuộc

Thăm xứ sở và những thung lũng xinh tươi vùng Neckar,

Những rừng, mồ xanh cây thiêng, nơi gốc sồi

Vui vẻ kết bạn cùng lùm phong, rặng dẻ

Và một nơi trong núi thân yêu rù quến tôi.

5

Tất cả chào đón tôi, ôi tiếng thành phố, tiếng của mẹ!

Ôi Người rung động, khơi dậy bao lời dạy dỗ xưa ở trong tôi!

Vậy mà tất cả vẫn như nguyên! Niềm vui và ánh mặt trời vẫn bừng nở với Người

Ôi tất cả thân yêu! Dưới mắt tôi như rạng rỡ hơn xưa

Phải những gì lúc trước vẫn còn đây! Thịnh mãn hơn chín mùi hơn, 

Nhưng không có chi sống và yêu thương nơi đó lại mất đi niềm chung thuỷ.

Nhưng điều tốt đẹp nhất, sự khám phá nằm dưới vòm an bình thiêng liêng

 Được phong kín từ buổi thanh xuân và khi luống tuổi.

Tiếng nói của tôi thật ngây ngô. Đó là niềm vui. Nhưng ngày mai và trong tương lai

Khi chúng ta đi và ngắm ra ngoài trên cánh đồng đời

Dưới chồi cây đơm hoa trong những ngày xuân lễ hội

Tôi còn mong mỏi biết bao nhiêu được nói với Người về điều này hỡi những bạn thân yêu

Tôi đã từng nghe nhiều về Cha Cả

Và đã giữ im lặng từ lâu về ngài, kẻ làm tươi mới mùa lang thang

Trên những đỉnh cao kia và trị vì trên bao rặng núi

Kẻ từ đây ban cho ta những tặng phẩm từ trời cao và kêu gọi

Bằng khúc ca sáng ngời và gửi bao tâm linh tốt lành. Ôi đừng chần chờ

Hãy tới, những ai bền gan! Những thiên thần coi sóc năm.

6

Và các ngươi, những thiên thần coi sóc nhà hãy tới! Vào tất cả mạch đời

Tất cả hãy mừng vui một thể, để cõi trời cùng san sẻ khắp!

Cao thượng lên! Trẻ trung ra! Sao cho không điều gì tốt lành của con người

Không ngày nào trong giờ vui ngời hào quang đây

Lại thiếu những Đấng Vui và lại chẳng có niềm hân hoan như lúc này,

Khi những kẻ yêu nhau đoàn tụ, phải lẽ thôi.

Khi chúng ta chúc phúc bữa ăn, tôi có thể gọi tên ai và khi chúng ta

An nghỉ mỗi ngày trong đời sống, làm cách nào tôi có thể tạ ơn?

Tôi có thể gọi tên những Đấng trên cao chăng?

Không thần thánh nào yêu thích điều chẳng phải lẽ

Để ôm lấy Ngài, niềm vui của chúng ta lớn chẳng đủ vừa.

Thường khi chúng ta phải giữ im lặng; thánh danh chẳng có

Tim đập mà sao lời vẫn thốt không ra?

Nhưng cung nhạc ban cho mỗi giờ âm hưởng

Hoặc có thể làm vui những đấng trên trời sáp gần 

Điều này sắp sẵn và như thế cả tình thương nữa

Hầu như cũng thuận hoà – tình thương nhập vào niềm vui

Những tình thương như thế, dù muốn hay không, một thi nhân

Phải mang trong hồn thường luôn, nhưng những kẻ khác thì không.

*Bài thơ “Heimkunft” của Hölderlin, dịch từ bản tiếng Anh của Douglas Scott, từ luận giải “Remembrance of the Poet” (1914) trong cuốn Existence and Being của Martin Heidegger. 

Bài bi ca này viết vào năm 1801, ngay sau khi Hölderlin trở về từ Hauptwil (Thuỵ Sĩ), nơi ông làm gia sư, và xuất bản vào năm 1802. Bài thơ mô tả hành trình từ Thuỵ Sĩ trở về quê hương Swabia của ông, qua Hồ Constance, với tâm trạng của một người ngập tràn niềm vui và hi vọng, nhưng ẩn tàng là một nỗi buồn riêng. Bài thơ này viết chỉ một thời gian ngắn trước hành trình cuối cùng của Hölderlin tới Bordeaux và ở đó để làm gia sư. Vào năm 1805, nhà thơ rơi vào trạng thái điên loạn và từ đó không bao giờ hồi phục.

*Tranh Caspar David Friedrich