John Donne CON BỌ CHÉT (The Flea)

Hà Vũ Trọng dịch

Lời dẫn:

"Con bọ chét" -- một bài thơ 'siêu hình' về sự quyến rũ, nhưng người lên tiếng lại có cách tiếp cận không bình thường để đưa người phụ nữ của mình lên giường. Thay vì ca ngợi vẻ đẹp của nàng hay hứa hẹn hạnh phúc… thì anh ta lại khẳng định rằng trinh tiết không quan trọng và có mất đi sẽ không phải là sự xấu hổ hay ô danh đáng kể. Bằng cách này, anh ta chống lại các giá trị của xã hội, vốn coi trọng trinh tiết của phụ nữ và gây áp lực cho họ phải giữ gìn nó cho đến khi kết hôn. “Con bọ chét” do đó cố gắng tạo ra một không gian cho khoái cảm tính dục bên ngoài ranh giới của hôn nhân.

Bọ chét là một loại kí sinh trùng phổ biến trong đời sống ở nước Anh thời đại Elizabeth, hầu như mọi người cũng như mọi thứ đều bị lây bọ chét. Chúng cũng là một đặc điểm khá phổ biến trong thơ tình. Sự tự do của bọ chét trong việc tận hưởng thân thể của người nữ khiến chúng trở thành một hình tượng mơ ước cho các nhà thơ thời này (ngay cả một nhà văn hiện đại Nhật Bản như Akutagawa cũng chịu ảnh hưởng qua truyện "Thân thể đàn bà" (Nyotai), khi nhân vật chính thu nhỏ thành một con rận để nhìn thế giới qua ánh mắt con rận và rồi chiêm ngưỡng thân thể của vợ mình, mới nhận ra bầu vú của vợ mình tuyệt đẹp như một ngọn núi tuyết). Hơn nữa, người thời đại Elizabeth tin rằng tính dục liên quan đến sự hoà trộn của máu, vì vậy khả năng của bọ chét trong việc hút máu của người khác khiến nó trở thành một phép ẩn dụ hoàn hảo cho tính dục.

 

*

Nhìn xem con bọ chét này, nhìn vào nó,

Điều em từ chối anh nhỏ bé làm sao;

Nó hút máu anh trước, giờ nó hút máu em,

Trong con bọ này, hai dòng máu chúng ta hoà lẫn;

Em biết đó, điều này không thể gọi là

Tội lỗi, xấu hổ, hay mất đi trinh tiết,

Nhưng con bọ này vẫn tận hưởng mà không cần tán tỉnh,

Bụng nó căng no dòng máu nuông chiều của hai ta,

Điều này hỡi ôi chúng ta không bằng nó.

Ôi đừng giết, hãy tha cho ba mạng trong một con bọ chét,

Trong đó chúng ta gần gũi còn hơn cả hôn nhân.

Con bọ này vừa là em vừa là anh, và nó là

Giường tân hôn và lễ đường của chúng ta;

Dù cho cha mẹ và cả em có ác cảm, nhưng chúng ta đã kết hợp,

Và giấu kín trong những bức vách như mặc ngọc này

Cho dù em thường có ý giết anh,

Chớ có thêm vào đó việc tự sát,

Phạm sự thánh, ba tội giết ba sinh mạng.

Ôi tàn nhẫn và đột ngột, kể từ lúc này

Móng tay em đã nhuốm đỏ máu vô tội?

Con bọ chét này có tội tình gì,

Ngoại trừ nó đã hút một giọt máu của em?

Thế nhưng em đã đắc thắng nói rằng

Bản thân em và anh cũng chẳng thấy mất mát gì hơn

Đúng vậy, mới biết rằng nỗi sợ hãi là giả dối ra sao;

Hân hạnh biết mấy khi em chịu nhường anh,

Sự mất mát chẳng qua cũng như sinh mạng

của con bọ chét này mà em đã lấy đi .

*

THE FLEA

by John Donne

Mark but this flea, and mark in this,

How little that which thou deniest me is;

It sucked me first, and now sucks thee,

And in this flea our two bloods mingled be;

Thou know’st that this cannot be said

A sin, nor shame, nor loss of maidenhead,

Yet this enjoys before it woo,

And pampered swells with one blood made of two,

And this, alas, is more than we would do.

Oh stay, three lives in one flea spare,

Where we almost, nay more than married are.

This flea is you and I, and this

Our marriage bed, and marriage temple is;

Though parents grudge, and you, w'are met,

And cloistered in these living walls of jet.

Though use make you apt to kill me,

Let not to that, self-murder added be,

And sacrilege, three sins in killing three.

Cruel and sudden, hast thou since

Purpled thy nail, in blood of innocence?

Wherein could this flea guilty be,

Except in that drop which it sucked from thee?

Yet thou triumph’st, and say'st that thou

Find’st not thy self, nor me the weaker now;

’Tis true; then learn how false, fears be:

Just so much honor, when thou yield’st to me,

Will waste, as this flea’s death took life from thee.

__

John Donne (1572 - 1631) nhà thơ Anh thi phái Siêu hình, tác giả của thơ sonnet, thơ tình, bi ca và những bài thuyết giáo nổi tiếng, là một trong những nhà thơ lớn của Anh thế kỉ 17 .